Interesse?

De decreetgever legt een algemene zorgvuldigheidsplicht op aan iedereen – fysieke persoon of rechtspersoon – die asbesthoudende materialen ‘beheert’. Het asbestdecreet van 29 maart 2019 zegt niet wíe ‘beheert’, maar wij veronderstellen dat hier niet alleen de eigenaar geviseerd wordt, maar ook de huurder of gebruiker van een constructie.

Die beheerder is vanaf nu verplicht: “alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs kunnen worden genomen om het gevaar voor de gezondheid van de mens of voor het milieu, meer bepaald het risico voor water, lucht en bodem te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken”.

Opgelet! De decreetgever gaat ervan uit dat elk asbestverdacht materiaal automatisch ook een asbesthoudend materiaal is, waarvoor de algemene zorgvuldigheidsplicht geldt. En dit totdat de beheerder het tegendeel bewijst met een monsterneming en analyse.

Deze verplichtingen gelden vanaf 27 april 2019.

De Vlaamse regering kan die verbodsbepalingen aanvullen met voorschriften om de impact te minimaliseren van hemelwater dat afstroomt van dak- of gevelbekledingen met asbestcement.

Elke eigenaar van een toegankelijke constructie met risicobouwjaar moet ten laatste op 31 december 2031 een geldig asbestinventarisatieattest hebben.

De OVAM reikt het asbestinventarisatieattest uit, op aangeven van een gecertificeerde ‘asbestdeskundige inventarisatie’. De Vlaamse regering zal nog bepalen hoelang zo’n attest geldig blijft.

Buiten de deadline van 31 december 2031 zijn in de nieuwe verplichting nog 5 elementen van belang: de eigenaar, de constructie, het risicobouwjaar, de toegankelijkheid en de asbestinventaris.

Het begrip constructie is zeer ruim: het omvat alle gebouwen – dus zowel bedrijfsgebouwen als woningen –, bouwwerken, vaste inrichtingen of verhardingen (met uitzondering van steenslag). Plus alles wat door bestemming of incorporatie onroerend is geworden, zoals sommige machines.

Elke constructie met als bouwjaar het jaar 2000 of ouder wordt beschouwd als een constructie met risicobouwjaar.

Een constructie is toegankelijk als mensen die kunnen betreden. En dat is het geval als de constructie minstens bestaat uit een dak dat gedragen wordt door constructie-elementen en een mens er normaal kan in lopen of staan.

De asbestinventaris bevat een lijst van alle asbestverdachte en asbesthoudende materialen in de constructie. In de inventaris wijst de ‘asbestdeskundige inventarisatie’ de materialen aan waarvoor eventueel een verwijderingsplicht geldt. De inventaris bevat daarnaast een risico-evaluatie en een advies over de maatregelen die dringend moeten worden genomen om blootstelling aan asbest te voorkomen.

In een situatie van mede-eigendom moet de eigenaar een asbestinventarisatieattest hebben voor zijn privatief gedeelte én voor de gemeenschappelijke delen.

De Vlaamse regering kan de verplichting om een asbestinventarisatieattest te hebben, uitstellen tot 31 december 2035 voor specifieke toegankelijke constructies met een relatief bouwjaar (na 1980 en voor 2001).

Zij kan toegankelijke constructies ook vrijstellen van asbestinventarisatieattest wanneer het naleven van die verplichting niet redelijk of niet proportioneel zou zijn omwille van de bijzondere bouwtechnische kenmerken van de constructie.

Het decreet zelf zegt dat het asbestinventarisatieattest niet verplicht is voor openbare, technische toegankelijke constructies met risicobouwjaar. Het decreet omschrijft op een zeer cryptische manier wat daaronder moet worden verstaan. Dat is een: “voor mensen toegankelijke constructie met risicobouwjaar die van openbaar nut is met hoofdzakelijk technische functie vervat onder kunstwerken en lijninfrastructuur en hun aanhorigheden” ...

Volgens de toelichting bij het ontwerp van decreet zal het asbestinventarisatieattest opgenomen worden in de woningpas, en later ook in de gebouwenpas. Brandweer, hulpdiensten en toezichthouders zullen rechtstreeks toegang krijgen tot de informatie uit het asbestinventarisatieattest.

Een verhuurder van een toegankelijke constructie met risicobouwjaar die een geldig asbestinventarisatieattest heeft, moet een kopie van dat attest aan de huurder geven. En dit ten laatste bij het aangaan van een nieuwe huur. Of binnen de maand na de datum vermeld op het attest, als de OVAM een asbestinventarisatieattest uitreikt tijdens de looptijd van een huurovereenkomst.

De eigenaar deelt de inhoud van een geldig asbestinventarisatieattest mee aan de kandidaat-verwerver bij het sluiten van een onderhandse akte of overeenkomst voor de overdracht van een toegankelijke constructie met risicobouwjaar.

Met een overdracht bedoelt de decreetgever: “het onder levenden overdragen van een eigendomsrecht, het onder levenden vestigen of overdragen van een recht van vruchtgebruik, een erfpacht, een opstalrecht of een recht van zakelijk gebruik”. Een fusie, splitsing, inbreng van een algemeenheid of bedrijfstak met een toegankelijke constructie met risicobouwjaar is een overdracht. Een onteigening of erfenis wordt niet beschouwd als een overdracht.

De vastgoedmakelaar, notaris of andere persoon die een onderhandse akte of overeenkomst met de modaliteiten van overdracht opstelt, vermeldt in de akte of overeenkomst: of de inhoud van het geldige asbestinventarisatieattest vooraf werd meegedeeld aan de verwerver, de datum, de samenvattende conclusie van het attest en de unieke code ervan.

De verwerver kan de nietigheid van een overdracht vorderen als de informatieplicht niet werd nageleefd.

De OVAM zal een retributie mogen vragen voor het afleveren van een asbestinventarisatieattest.

Het exacte bedrag zal nog vastgelegd worden door de Vlaamse regering. Voorlopig zou er sprake zijn van een retributie van 35 euro voor het afleveren van een asbestinventarisatieattest voor een doorsneewoning. De OVAM schat dat het opstellen van de inventaris door een deskundige ongeveer 350 euro zal kosten voor een woning en dat het verwijderen van het asbest uit een woning op ongeveer 7.000 euro uitkomt.

Het decreet zegt wel dat de Vlaamse regering via de OVAM subsidies kan toekennen voor het inventariseren, ontmantelen, inzamelen, vervoeren of verwerken van asbesthoudend materiaal.

Bij de bespreking van dit decreet in het Vlaams Parlement bleek overigens dat er nog zo’n 2,5 miljoen ton asbest in de Vlaamse gebouwen en infrastructuur zou zitten, waarvan 114.000 ton in de scholen, 1 miljoen ton in huizen en appartementen, 0,5 miljoen ton in land- en tuinbouwinstallaties en 700.000 ton in bedrijven.

– Vlaams gewest.