Té kleine gevangeniscellen binnenkort voorgoed verleden tijd
Nieuws - 14/02/2019
-
Auteur(s): Laure Lemmens
Gedetineerden opsluiten in cellen die kleiner zijn dan 10m², binnenkort mag het niet meer. Ons land introduceert immers strikte minimumnormen voor de oppervlakte van gevangeniscellen, met een minimum van 10m² voor individuele cellen tot 38m² voor cellen waar 5 of 6 gedetineerden verblijven. Het gevangeniswezen staat dus voor een gigantische renovatie: binnen 20 jaar moeten àlle cellen in ons land aangepast zijn.
De minimale afmetingen zijn trouwens niet de enige nieuwigheid. Ook voor de verlichting, de verluchting, de sanitaire voorzieningen en het onderhoud van de cellen en de ruimten voor gemeenschappelijke activiteiten worden strenge normen ingevoerd. België heeft zich daarbij laten inspireren door de aanbevelingen van het Europees Comité ter preventie van foltering en mensonwaardige behandeling. Al legt ons land de lat op een aantal punten iets hoger… Zo volstaat voor het comité bijvoorbeeld een minimumoppervlakte van 8,5m² voor individuele gevangeniscellen.
Oppervlakte cellen
Een verblijfsruimte voor een gedetineerde heeft een minimale vloeroppervlakte van 10 m² indien ze voorzien is voor één gedetineerde. Verblijven er 2 gedetineerden dan is 12m² vereist, voor 3 gedetineerden is dat 15m², voor 4 gedetineerden 25 m² en voor 5 of 6 gedetineerden 38m². Elke cel moet daarnaast ook minstens 2,5m meter hoog zijn én uitgerust zijn met een raam van minstens 1m² dat inval van natuurlijk licht en rechtstreeks buitenzicht toelaat. Afwijkingen van 15% zijn toegelaten.
Sanitair
Iedere verblijfsruimte heeft een afgescheiden sanitair blok met minstens een toilet en een lavabo. Indien de oppervlakte en de vorm van de cel het toelaten wordt ook een douche voorzien. In verblijfsruimten voor meerdere personen moet het sanitaire blok volledig afgescheiden zijn van de rest van de ruimte.
Oproepsysteem
In verblijfsruimten voor gedetineerden is een oproepsysteem aanwezig waarvan het signaal op een permanent bereikbare dienst moet toekomen.
Gemeenschappelijke ruimten
De ruimten voor gemeenschappelijke activiteiten hebben een raam- en vloeroppervlakte aangepast aan de activiteiten die er plaatsvinden. Ook hier is steeds een oproepsysteem aanwezig.
Strafcellen
Voor strafcellen gelden een aantal bijkomende vereisten. De oppervlakte is dezelfde als die van individuele cellen, maar de cel moet niet over een afgescheiden sanitaire ruimte beschikken. Dit om fysieke interventies van het personeel te vergemakkelijken en kwetsuren te voorkomen. Anders is bijvoorbeeld ook de deur van een strafcel. Die mag alleen van buitenaf afsluitbaar zijn en moet een observatie- en doorgeefluik bevatten.
Iedere strafcel in ons land moet uitgerust zijn met een camera, microfoon of een ander technisch observatiemiddel.
Verlichting, verwarming en verluchting
Voor de verlichting, verwarming en verluchting van cellen gelden de wetgevende en reglementaire bepalingen die van toepassing zijn in de regio waar de gevangenis zich bevindt.
Met als bijkomende algemene verplichting om in de verblijfsruimten en strafcel ‘een van buitenaf bedienbare nachtverlichting’ te voorzien en verwarmingselementen die een minimumtemperatuur van 18°C kunnen aanhouden.
Onderhoud
Elke gevangenis moet beschikken over een eigen onderhoudsplan voor de verblijfsruimten. Ons land eist alvast dat iedere ruimte waarin een gedetineerde aanwezig kan zijn minstens elke dag een basisreiniging krijgt en wekelijks een grondige (natte) reiniging. Kuismateriaal moet ter beschikking worden gesteld van de gedetineerden zodat ze hun persoonlijke verblijfsruimte kunnen onderhouden.
Brandpreventie
Tot slot nog een algemene bepaling m.b.t. brandveiligheid: ‘alle ruimten dienen wat de uitrusting met het oog op brandpreventie en brandbestrijding betreft, in overeenstemming te zijn met de wetgevende en reglementaire bepalingen van toepassing op de regio waarin de gevangenis zich bevindt’.
In de praktijk zal elke inrichting echter beschikken over een inspectieverslag van de lokale brandweer. Volgens de regering blijft dit de meest adequate manier om vast te stellen dat de brandveiligheid afdoende is gewaarborgd en waar eventuele aanpassingen moeten gebeuren.
Renovatieperiode van 20 jaar
Het KB van 3 februari 2019 en de overeenstemmende bepalingen (artikel 41 §2 en 134 §2) uit de Basiswet Gevangeniswezen van 12 januari 2005 treden in werking op 14 februari 2019, de dag van publicatie in het Belgisch Staatsblad. Bouwplannen van nieuwe gevangenissen zullen logischerwijs meteen worden aangepast aan de normen.
Maar de normen zijn ook van toepassing op de bestaande gevangenissen. Het is voor de Belgische Staat echter onmogelijk om die renovatie op korte termijn uit te voeren. Daarom wordt een overgangsperiode van 20 jaar gehanteerd. Dit betekent meer concreet dat àlle gevangenissen moeten aangepast zijn uiterlijk op 14 februari 2039.
